Większość producentów ma w swojej gamie auta typu halo. Są to samochody o ponadprzeciętnych osiągach i często bezkompromisowej stylistyce, które mają pokazywać duże możliwości marki. Taką maszyną przez wiele lat był dla Mitsubishi Lancer Evolution. Teraz nastał czas zmian.
Pierwsza generacja Lancera Evolution narodziła się w roku 1992. Auto było wyposażone w 2-litrowy motor z podwójnym wałkiem rozrządu i turbodoładowaniem. Oczywiście moc przekazywana była na cztery koła. 2-litrowy silnik i napęd na obie osie stały się tradycją w Lancerze Evolution. Jednostka 4G639087 rozwijała 247 KM i 309 Nm. Kolejne ewolucje nie zyskiwały znacznych przyrostów mocy, ponieważ w Japonii producenci działając na podstawie łączącej wszystkich umowy nie sprzedawali samochodów z silnikami mocniejszymi niż 280 KM. To miało się jednak zmienić wraz z wejściem Lancerów Evolution na rynek amerykański i europejski.
Evo I oferowane było w wersji GSR i RS. Druga z nich charakteryzowała się bardziej surowym wykończeniem. Nie było w niej elektrycznie sterowanych szyb, tylnej wycieraczki i kilku innych dodatków. Auto ważyło 70 kg mniej niż 1238-kilogramowa odmiana GSR. Ta natomiast chociaż wciąż była mocna, dostarczała wszystko, czego trzeba było kierowcy: klimatyzację, elektroniczne wyświetlacze i inne udogodnienia. Mitsubishi sprzedało łącznie 5000 egzemplarzy Lancera Evolution pierwszej generacji.
Mitsubishi Lancer Evolution II zmienił się w stosunku do jedynki głównie pod względem prowadzenia. Japoński producent zmienił nieco geometrię zawieszenia i zastosował lżejsze komponenty. Na trzymanie się drogi wpływ miały także szersze o 1 cm opony i wyraźnie większy spojler.
Mitsubishi w jednostce 4G639087 nie przeprowadziło znacznych zmian. Zachowany został moment obrotowy znany ze wcześniejszej generacji. Wzrosła jedynie moc i to nieznacznie, bo do poziomu 256 KM. Produkcja tego wariantu Evo trwała do roku 1995. Jeszcze w tym samym roku przedstawione zostało kolejne ogniwo.
Tym razem Japończycy skupili się na aerodynamice. Lancer Evolution III został uzbrojony w większe wloty powietrza nadmuchiwanego na chłodnicę, intercooler i hamulce. Zwiększono także docisk aerodynamiczny.
Mitsubishi ponownie podkręciło moc o kolejny stopień. Zastosowano większą turbosprężarkę i zwiększono stopień sprężania 2-litrowego motoru. Silnik zbliżył się teraz do japońskiego limitu mocy osiągając 273 KM i 309 Nm.
Czwarta ewolucja Lancera przyniosła bardzo poważne zmiany, ponieważ wprowadzono znaczne modyfikacje w modelu bazowym. Teraz auto zbudowane było na platformie CN9A. By zredukować oddziaływanie momentu na układ kierowniczy silnik obrócono o 180 stopni. Uzbrojono go w nową turbosprężarkę twin scroll, dzięki której auto lepiej reagowało na gaz i rozwijało jeszcze większą moc. Teraz 2-litrowy motor osiągał 280 KM i 330 Nm.
Produkowany w latach 1996-1998 Lancer Evolution IV oferowany był tak jak wcześniejsze odmiany w wersji GSR i RS. RS miał między innymi cieńsze szyby i większą ilość wyposażenia oferowaną jako opcję, zamiast w standardzie. Dzięki temu samochód w tej wersji był 85 kg lżejszy od ważącego 1345 kg GSR-a.
Mitsubishi Lancer Evolution V został zaprezentowany w roku 1998. W tej odmianie po raz pierwszy pojawił się regulowany tylny spojler. Aluminiowa lotka zastąpiła sztywne rozwiązanie kompozytowe. Mitsubishi poszerzyło też rozstaw kół o 10 mm i do wersji GSR dodało lepsze niż do tej pory fotele Recaro. Poprawiono także hamulce. Dzięki większym tłoczkom były teraz znacznie bardziej wydajne.
Pod maską Mitsubishi nie miało pola manewru tylko z pozoru. Chociaż graniczna wartość mocy wynosząca 280 KM została osiągnięta już w poprzedniej ewolucji, wciąż można było operować momentem obrotowym i zakresem dostępności tych parametrów. Japończycy ponownie ulepszyli turbosprężarkę. Moment obrotowy wzrósł z 330 do 373 Nm.
Na okolice 1998 roku datuje się także początki Evo w Europie. Brytyjska firma Ralliart zaczęła sprowadzać te maszyny i tuningować je na zamówienie klientów. Mitsubishi skorzystało z tego w przypadku Lancerów Evolution VI. Podstawowe modele GSR i RS zostały poprawione przede wszystkim pod względem chłodzenia i wytrzymałości silnika. Mitsubishi wprowadziło nowe tłoki, większą chłodnicę oleju i wydajniejszy intercooler.
Owocem współpracy japońskiego producenta i Ralliartu był RS Sprint, który był znacznie lżejszy niż zwykły RS i dysponował mocą na poziomie 334 KM. Oprócz tego wariantu w ofercie Mitsubishi pojawił się także RS2, który był po prostu RS-em z kilkoma dodatkami z lepiej wyposażonego GSR-a.
W wyniku zmian w przepisach rajdowych wprowadzonych przez FIA, Mitsubishi musiało ze względów homologacyjnych wprowadzić liczne modyfikacje w Lancerze Evolution, których do tej pory nikt by się nie spodziewał. Auto przybrało na wadze. By nadrobić problem dodatkowych kilogramów, japoński producent ponownie zwiększył moment obrotowy. Teraz wynosił on już 385 Nm, a oficjalna moc pozostawała na poziomie 280 KM.
W siódmej ewolucji Lancera po raz pierwszy pojawiła się skrzynia automatyczna. Do tej pory Mitsubishi oferowało swojego sportowego sedana z 5-biegowym manualem. Teraz do gry wkroczyła skrzynia z taką samą liczbą przełożeń, ale znacznie wygodniejsza dla kierowcy. Oferowana była w najwyższej klasy odmianie GT-A. Po raz pierwszy Lancer Evolution był tak luksusowy. Wewnątrz zastosowano skórę, chromowane klamki i dodatki. Od zewnątrz Evo zostało wygładzone by zapewnić mniej zaburzony opływ powietrza po nadwoziu przy prędkościach autostradowych. GT-A mógł być nawet dostarczony bez potężnego tylnego spojlera.
Mitsubishi Lancer Evolution VIII, który pojawił się w roku 2003 był pierwszym samochodem z tej rodziny, w którym zaszła prawdziwa rewolucja. Ze względu na oficjalne wprowadzenie tej maszyny na rynek amerykański i europejski Mitsubishi pozwoliło sobie wreszcie na szaleństwa pod maską. Najmocniejszą odmianą było auto z serii FQ. W tej gamie dostępne były warianty mocowe z zakresu 309-410 KM. Najwyższa moc oferowana była w odmianie FQ400.
W gamie wciąż dostępny był Lancer RS i GSR. Oprócz tych wariantów Mitsubishi wprowadziło także MR RS (RS z 6-biegową przekładnią ręczną) i MR GSR (GSR z 6-biegową przekładnią ręczną, szyberdachem, kołami BBS i zawieszeniem Bilsteina).
Lancer Evolution IX został przedstawiony w roku 2005 i produkowany był do końca 2007. 2-litrowy silniki 4G63 rozwijał 291 KM i 392 Nm. W Europie ta ewolucja reklamowana była jako maszyna 280-konna. Dysponowała ona momentem obrotowym z zakresu 400-407 Nm. Był on zależny od wersji.
Oczywiście oferowane były także bardzo mocne warianty FQ, które dysponowały osiągami zarezerwowanymi dla wybitnie sportowych samochodów.
Mitsubishi Lancer Evolution X to druga rewolucja w historii Evo. Japończycy bardzo radykalnie podeszli do stylistyki auta, co przy wcześniejszych dosyć zachowawczych zmianach było odważnym posunięciem. Fani Lancera Evo podeszli z dozą nieśmiałości do tego modelu, ale ostatecznie bardzo dobrze przyjął się na rynku. Sportową japońską maszynę wyposażono w silnik 4B11T. Na rodzimym rynku jednostka wciąż rozwijała 280 KM. Mimo stosunkowo niedużej mocy Evo JDM to bardzo szybki samochód. Przyspieszenie do 100 km/h zajmuje mu jedynie 4,7 s. Dobre osiągi to zasługa lekkiej konstrukcji, która w dużym stopniu wykorzystuje stopy aluminium.
Nowością w Evolution X była dwusprzęgłowa skrzynia SST wyposażona w 6 przełożeń. Dla ułatwienia sportowej jazdy za kierownicą w wersjach z automatem umieszczane były aluminiowe łopatki.
Na Evo X kończy się historia wyczynowych wersji Lancera. Mitsubishi zdecydowało się nie kontynuować tej rodziny modeli. Teraz w przygotowaniu jest model Evo bazujący na SUV-ie lub crossoverze. Oficjele japońskiego producenta poinformowali, że kolejny sportowy model Mitsubishi będzie hybrydą.
